Latince İsmi: Astragalus
beypazaricus
Türkçe İsmi: Beypazarı Geveni
Genel Özellikler: Astragalus beypazaricus, 1997
yılında Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Aytaç tarafından
Ankara’nın Beypazarı ilçesi civarından toplanmış ve 1998 yılında yeni bir tür
keşfi olarak Alman botanikçi Prof. Dr. Podlech ve Prof. Dr. Zeki Aytaç
tarafından bilim dünyasına tanıtılmıştır. Beypazarı Geveni olarak da tanınan
türümüz Beypazarı ile Nallıhan ilçeleri arasında Beypazarı’nın 15,5 km
batısında, yol kenarlarındaki eğimli yerlerde yayılım göstermektedir.
Ülkemize
özgü yani endemik türlerimizden biri olan Astragalus beypazaricus Türkiye
Bitkileri Kırmızı Listesine göre CR (Critically Endangered) kategorisinde yer
alır. Ülkemiz dışında herhangi bir yerde bulunmadığı gibi, ülkemiz içinde
yayılışı en dar olan bitkilerimizden biridir.
Beypazarı
geveni, Baklagiller (Fabaceae = Leguminosae) familyasına ait; ülkemizde yetişen
439 geven türünden biridir. Yaklaşık 50 cm boyunda ve tabanda çalımsı olan
bitki, parçalı yapraklıdır. 3-4 çift halindeki yaprakçıkları, eliptik biçimden
ters yumurtamsı biçime kadar değişen formlarda ve basık tüylüdür. Basit başak
şeklinde sıralanmış, 8-15 çiçeği bulunur.
Mayıs ayı ortasından Haziran ayı ortasına kadar açan çiçekleri, mavimsi
menekşe rengindedir. Dikdörtgen biçiminde, az kıvrık ve tabanda kısa bir sap
ile gövdeye bağlanan meyveleri, iki gözden oluşur. Tohumları, 2-4 çift halinde
sıralanır ve Temmuz ayı sonlarında olgunlaşır.
Çiçeklenme zamanı:
Mayıs-Haziran
Meyvelenme zamanı: Temmuz-Ağustos
Habitat: Marnlı (Kireçli/killi)
topraklar
Endemizm Durumu:
Ankara iline ait lokal endemik
IUCN Tehdit Kategorisi: Türkiye Bitkileri Kırmızı
Kitabı’nda dahil olduğu kategori CR’ dir. Yani Çok Tehlikede kategorisinde
yer almaktadır.
Tür Üzerindeki Tehditler ve Koruma
Önerileri:
Türün yaşamını tehdit eden problemlerin başında tarım alanlarının
genişlemesi, otlatma ve insan etkisi gelmektedir.
Beypazarı Geveni bitkisinin
varlığını sürdürebilmesi için aşağıdaki hedeflerin gerçekleştirilmesi
öngörülmüştür.
1. Beypazarı Geveni bitkisinin yerel ve ulusal düzeyde tanıtılması,
2. Beypazarı Geveni bitkisinin ve yaşam alanlarının korunması,
3. Beypazarı
Geveni (Astragalus beypazaricus) nin periyodik olarak izlenmesi ve
değerlendirilmesi.